Svako privredno društvo, uključujući mala i mikro preduzeća, prilikom sastavljanja svojih finansijskih izvještaja, treba da obrati pažnju i na potencijalne obaveze.
Ali šta tačno znače potencijalne obaveze, kad i kako treba da se evidentiraju?
Definicija potencijalnih obaveza je je tačno data u Međunarodnim računovodstvenim standardima (MRS 37), i odnosi se na:
Moguće obaveze koje proizilaze iz prošlih događaja, a njihovo postojanje će biti potvrđeno tek po ostvarenju ili neuostvarivanju jednog ili više nesigurnih budućih događaja koji nisu u potpunosti pod kontrolom preduzeća.
Aktuelne obaveze koje proizlaze iz prošlih događaja, ali nisu priznate jer nije vjerovatno da će za njihovo izmirenje biti potreban odliv sredstava sa ekonomskom koristi i/ili iznos obaveze se ne može pouzdano procijeniti.
Kako samo ime implicira, radi se o potencijalnim obavezama, odnosno dugovanjima koja još nisu postala stvarna obaveza preduzeća, ali to mogu postati ukoliko se ispune određeni uslovi.
Primjer potencijalne obaveze koja se često javlja kod privrednih društava je jemstvo. Na primer, vlasnik preduzeća, sestrinska firma ili druga kompanija podiže kredit kod banke, a naše društvo se obavezalo kao jemac. Dok god zajmoprimac iz ovog primjera ispunjava svoje obaveze na vrijeme, naša kompanija nema aktuelnih problema i za nas se radi samo o potencijalnoj obavezi. U ovom slučaju, ovi podaci se ne unose u bilans stanja preduzeća, te nisu vidljivi iz poslovnih knjiga našeg preduzeća.
Ipak, iako ovi podaci ne ulaze u bilans stanja, pre nego što se godišnji izveštaj sastavi, računovođa bi trebalo da bude svjestan da li je preduzeće garantovalo za drugo preduzeće ili je stavilo svoju imovinu kao kolateral.
Ukoliko zajmoprimac iz našeg primjera ne ispuni svoje obaveze prema banci, tada ta obaveza prelazi na našu kompaniju, što dovodi do odliva sredstava i može uticati na likvidnost preduzeća, što je važna informacija o našem preduzeću za banke ili potencijalne investitore. U toj situaciji, iz poslovnih knjiga bi bilo vidljivo da je naše preduzeće garantovalo za drugo preduzeće i šta su potencijalne obaveze u vezi sa tim. Svi pravni subjekti koji posluju u Crnoj Gori su obavezni da podnesu finansijske izvještaje, a kao obavezan dio tih izvještaja, podaci o ukupnim finansijskim obavezama, jemstvima ili neočekivanim troškovima koji nisu obuhvaćeni bilansom stanja, trebali bi se nalaziti u napomenama uz finansijske izvještaje.
Važno je da napomene uz finansijske izvještaje sadrže sve relevantne podatke o potencijalnim obavezama kako bi se obezbjedila tačna i sveobuhvatna slika o finansijskom stanju preduzeća. Ovi podaci mogu biti od ključnog značaja za banke, potencijalne investitore i druge zainteresovane strane.
